Terugblik op 2016

Een terugblik op het jaar 2016, aan de hand van de Duitse fenomenen in Staalhelmen en curryworst. Het was een fijn gesprek met journalist Bertus Bouwman. We hebben gesproken over Roodkapje en Rammstein, Angela Merkel en Donald Trump, over Martin Luther en Heinrich Heine.

Nino Haratischwili - Het achtste leven

Vier jaar werkte Nino Haratischwili (1983) aan 'Het achtste leven', een roman van een haast Tolstojaanse omvang over liefde en haat, aanpassing en verraad. Meer dan twaalfhonderd bladzijdes schreef de uit Georgië afkomstige auteur over zes generaties van de familie Jaschi.
Wat begon als een verslag van het leven in het Georgië van de jaren negentig dat haar vormde, groeide zo uit tot een eeuw omspannend epos. Geraffineerd weet de schrijfster de politieke en culturele geschiedenis van Rusland en Georgië te verweven met de lotgevallen van haar personages. Ze schrijft even bloemrijk over de boeren die onder tsaar Nicholaas aan het front worden aangestoken door de koorts van de revolutie, als over de willekeur onder Stalin, en over de rebellie van jongeren in de jaren tachtig.

Deze maand sprak ik Nino Haratischwili in Hamburg over haar roman, Georgië en het Duitsland van nu. Het interview is vandaag verschenen in de Trouw-bijlage Letter&Geest.

Interview over Angela Merkel

Vanochtend was ik te gast op Radio 1 voor een interview over Angela Merkel. De Duitse bondskanselier maakte afgelopen zondag bekend dat ze zich verkiesbaar stelt voor een vierde termijn. Je kunt het interview hier terugluisteren.

Gefascineerd door terroristen

Zeven jaar voor de 'rode herfst' van 1977 bedacht de Duitse tiener Timo de RAF. De schrijver die Timo bedacht won daarmee de Deutscher Buchpreis. Het is een van de meest originele boeken van de Duitse literatuur van de laatste decennia.

Voor de Groene Amsterdammer schreef ik over de roman Hoe een manisch-depressieve tiener in de zomer van 1969 de RAF bedacht. Je kunt het stuk hier lezen.

Bodo Kirchhoff wint Deutscher Buchpreis

Vanavond werd bekend dat de Duitse schrijver Bodo Kirchhoff de Deutscher Buchpreis heeft gewonnen, een van de belangrijkste literaire prijzen van onze oosterburen.
Vanochtend al verscheen mijn recensie van zijn novelle Widerfahrnis op de website van Athenaeum Boekhandel.

Der Sinn des Lesens

Het Duitse literaturkritik.de besteedt deze maand veel aandacht aan Nederlandse literatuur. In de uitgave van oktober vind je ook mijn bespreking van de Duitse uitgave van Lesen met ALS van Pieter Steinz.

Charlotte Köhler Stipendium voor Jan Sietsma

Het Charlotte Köhler Stipendium, een jaarlijks stipendium voor beginnend literair talent, is dit jaar toegekend aan Jan Sietsma (1981), vertaler uit het Duits.

De jury, bestaande uit Elly Schippers, Ewout van der Knaap en Jerker Spits, kent de prijs toe voor Sietsma's klinkende vertaling Athenaeum: fragmenten, essays en kritieken van de Duitse dichter en denker Friedrich Schlegel. Sietsma is erin geslaagd meer dan tweehonderd jaar verschil in denken en dichten te overbruggen.

In soepel Nederlands maakt Sietsma de Nederlandse vertrouwd met een van de canonieke teksten uit de Duitse romantische traditie, die tot op de dag van vandaag ons denken over schoonheid en stijl beïnvloedt. De jury ziet een veelbelovende toekomst voor Jan Sietsma als een gids, die de Nederlandse lezer leidt door de Duitse literatuur en filosofie en haar geheimen.

 

Het Charlotte Köhler Stipendium bedraagt 5.000 euro en wordt jaarlijks toegekend aan een veelbelovend auteur in een wisselend literair genre, dit jaar literair vertalen.

De uitreiking zal op 2 december 2016 plaatsvinden in het Goethe-Institut in Amsterdam.

Nederland: vijf meter onder zee

De Duitse journalist Tilmann Bünz schreef het boek Fünf Meter unter dem Meer. Niederlande für Anfänger, waarin hij Nederland aan Duitse lezers voorstelt. Bünz reisde door Nederland en sprak met de burgemeester van Rotterdam, Amsterdamse woonbootbewoners en een Nederlands gezin dat Sinterklaas viert.
Op dinsdag 27 september interview ik Tillman Bünz in het Goethe Institut in Amsterdam, op woensdag 28 september op de Duitse ambassade in Den Haag.

Luther 2017

'Martin Luther Superstar' - zo heet de speciale uitgave van de Deutsche Kulturrat voor het Lutherjahr 2017, het jaar waarin Duitsland 500 jaar reformatie viert. Musea en steden ruiken hun kansen en verheugen zich op de verwachte toestroom van toeristen. Maar de Duitse evangelische kerk worstelt met Luthers erfenis. Germanist Jerker Spits reisde in juni door Duitsland en bezocht de steden waar Luther leefde en werkte.

Lees de reportage op Duitslandweb.

Bodo Kirchhoff

Voor het Duitse literaturkritik.de schreef ik een bespreking van de wonderschone novelle Widerfahrnis van de Duitse schrijver Bodo Kirchhoff. Een novelle over een wat oudere man die een vrouw ontmoet en met haar naar Italië reist. Joachim Reither en zijn Leonie hadden nooit gedacht dat zij beide nog eens de liefde van hun leven zouden ontmoeten. De novelle is dit jaar genomineerd voor de Deutscher Buchpreis.

Frank Witzel - terroristen, religie en muziek

Op athenaeum.nl vind je mijn bespreking van Die Erfindung der Roten Armee Fraktion durch einen manisch-depressiven Teenager im Sommer 1969. Frank Witzel won voor deze roman, die net zo omvangrijk en origineel is als de titel doet vermoeden, de Deutscher Buchpreis.

Interview op radio 1

Vanochtend was ik te gast op Radio 1 voor een gesprek over de eenwording van Duitsland. Je kunt het interview hier terugluisteren. Presentatie: Willem de Gelder.

Recensie van Staalhelmen en curryworst

Op literatuurplein.nl is een mooie bespreking verschenen van mijn boek Staalhelmen en curryworst. Een Duitse cultuurgeschiedenis in 15 fenomenen. Ik ben er heel blij mee!

Recensent Guus Bauer: 'Het boek ontstijgt de anekdotiek doordat er nieuwsgierig makende dwarsverbanden worden gelegd, terwijl tegelijkertijd de hoofdstukken toch op zich als essays aangaande één thema te lezen zijn. Het boek krijgt daardoor het karakter van een compact enthousiasmerend naslagwerk.'

Interview met Lutz Seiler

De Duitse schrijver Lutz Seiler won in 2014 de Deutscher Buchpreis, de belangrijkste literaire prijs van Duitsland, voor zijn roman Kruso. De roman speelt op het eiland Hiddensee in de Oostzee. Ik reisde af naar Hiddensee en sprak met de schrijver.

'Het eiland Hiddensee heeft de vorm van een zeepaardje. Vanuit Berlijn is het zes uur reizen: drie uur met de trein en ruim drie uur varen, vanuit de haven van Stralsund. In mijn hoofd heb ik de poëtische, dromerige beschrijvingen van het eiland uit Seilers roman. De meeuwen die 'klinken als nerveuze honden, die om een bepaalde reden aanslaan', 'eeil eiland van gelukzaligen, dromers en luchtfietsers'. Ik vraag mij af hhoe het eiland is veranderd sinds de zomer van 1989, de laatste zomer van de DDR.

In de veerhaven liggen kleine karretjes, die je achter een huurfiets kunt haken om je bagage in mee te nemen. Auto's zijn op het eiland niet toegestaan. Iedereen fietst er, en overal op het eiland ruik je de zee.
'Het eiland is niet erg veranderd', zegt Seiler aan een houten tafel in het restaurant van hotel Godewind. 'De bewoners zijn eigenwijs. Ze laten niet veel investeerders toe.' Hij heeft een fijne stem, en spreekt een prachtig Duits. Hij vertelt rustig en bedachtzaam.

Het gehele interview kun je lezen in het Nederlands Dagblad.

 

 

 

Herinneringen aan de belle époque

De memoires van Else Sohn-Rethel brengen de lezer terug naar het Duitsland van de belle époque.
Ze beschrijft een Venetië waarin ze Richard en Cosima Wagner ontmoet. Ze bejubelt Franz Liszt, die als een popster door Europa reist. Ze danst op pompeuze feesten in Dresden en Düsseldorf en verafschuwt de barbaarse keizer Wilhelm II.

Op athenaeum.nl vind je mijn bespreking.
Bezorger Hans Pleschinski is op 26 mei te gast bij Atheneaum Boekhandel in Amsterdam.

Staalhelmen en curryworst: tweede druk!

Hieronder vind je een aantal interviews dat ik de afgelopen maand gaf over Duitsland en mijn boek Staalhelmen en curryworst. Een Duitse cultuurgeschiedenis in 15 fenomenen.

De Optimist, Van de gebroeders Grimm tot Rammstein, door Anna van Strien, 28 maart 2016.
Mare, De curryworst moet je nooit onderschatten. Onze oosterburen verklaard in 15 fenomenen, door Vincent Bongers, 17 maart 2016.
NPO Radio 1, 15 redenen om meer van Duitsland te houden, door Robbert Meeder en Tijs van den Brink, 8 maart 2016.
Unity FM, Staalhelmen en curryworst. Een interview met Jerker Spits, 3 maart 2016.

Intussen ligt de tweede druk van Staalhelmen en curryworst in de boekhandel. De illustraties van Piet Paris zijn daarin nog mooier.

Staalhelmen en curryworst in de Boekenweek

In de Boekenweek reis ik rond om over Duitsland en mijn boek Staalhelmen en curryworst. Een Duitse cultuurgeschiedenis in 15 fenomenen te vertellen. Het gehele overzicht vind je hieronder en op de website van Uitgeverij Van Oorschot.

- zaterdag 12 maart, 14u. boekhandel Scheltema, Rokin 9, Amsterdam

- zaterdag 12 maart, 19.30 boekhandel het Leesteken, Zuidersteeg 2, Purmerend Duitse quiz met curryworst en schlagers, lezing

- zondag 13 maart 14 u.  boekhandel Van Stockum, Breestraat 113, Leiden. Aanmelding: leiden@vanstockum.nl 

- Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien. maandag 14 maart, 20u. boekhandel antiquariaat Grimbergen, Heereweg 237, Lisse

- dinsdag 15 maart, 16.00-18.00. collegecafé ‘Was ich noch zu sagen hätte’, Hogeschool van Amsterdam, Wibautstraat 2-4. Aangekondigd als 'talkshow met schrijvers die favoriet zijn tijdens de Boekenweek'

- dinsdag 15 maart 20 u. Linnaeus Boekhandel, Middenweg 29, Amsterdam

- woensdag 16 maart 20u. (inloop 19.30) Boekhandel Verkaaik, Lange Tiendeweg 35, Gouda, Duitse avond met Jerker Spits 

- donderdag 17 maart 16.00-17.30 Doelenzaal, UB Universiteit van Amsterdam. College Duitsland begrijpen aan de hand van eigentijdse auteurs

- donderdag 17 maart, 20.00 Boekhandel Van Stockum, Spui 40, Den Haag

- zaterdag 19 maart, 15 u. Van der Velde Boekhandel, Grote Markt 54-55, Groningen. Lezing/presentatie in koffiehoek van de boekhandel.

Een interview over Staalhelmen en curryworst op UnityFM kun je hier beluisteren.

Verschenen: Staalhelmen en curryworst. Een Duitse cultuurgeschiedenis in 15 fenomenen. Met illustraties van Piet Paris

Vandaag is een lang gekoesterde wens in vervulling gegaan. Bij Uitgeverij Van Oorschot hield ik voor het eerst mijn boek over de Duitse cultuurgeschiedenis in handen. Het ziet er fijn uit! Piet Paris, vermaard tekenaar en vormgever, voorzag het boek van illustraties.

De tekst op de achterflap: 'Hoe duiden we het land van onze oosterburen, de uitvinders van de boekdrukkunst, het protestantisme en de Autobahn? Waarom weten we zo weinig van de componiste Fanny Mendelssohn, de begaafde zus van Felix? Wat hebben de gebroeders Grimm en de hardrockband Rammstein met elkaar gemeen? Welke invloed had de schrijver Günter Grass op het succes van bondskanselier Willy Brandt? Op deze, en vele andere vragen, geeft Jerker Spits in dit boek antwoord.'

Jerker Spits. Staalhelmen en curryworst. Een Duitse cultuurgeschiedenis in 15 fenomenen. Met illustraties van Piet Paris. Uitgeverij Van Oorschot, € 14,99.

Het boek is vanaf deze week verkrijgbaar in de boekhandel, en je kunt het nu al bestellen op athenaeum.nl, bol.com of vanoorschot.nl.

The State of Translation - De vertaler als redacteur

The State of Translation is een jaarlijkse lezing door een expert op het gebied van literaire vertalingen. Voormalig uitgever Wil Hansen, die werk van Klaus Mann, Peter Sloterdijk en Katja Petrowskaja vertaalde, houdt deze lezing op 8 februari in Spui 25. Het is een prachtig en boeiend onderwerp. Vertaalster Elly Schippers en ik geven een korte reactie.

 

Meer informatie vind je op de website van Spui 25.

Boekenjaar 2016 - Nederland/ Duitsland

2016 is een belangrijk jaar in de literaire uitwisseling tussen Duitsland en Nederland. Duitsland is het thema van de Boekenweek, met als motto Was ich noch zu sagen hätte. Nederland is samen met Vlaanderen gastland op de Frankfurter Buchmesse.

Het Goethe-Institut in Amsterdam luidt dit bijzondere jaar in met twee bijeenkomsten op donderdag 14 en vrijdag 15 januari.
Op 14 januari gaan drie Duitse schrijvers - Lilian Loke, Anne Weber en Kathrin Röggla - in op vertalen als kunstvorm.
Op vrijdag 15 januari lezen de schrijvers Kristine Bilkau, Inger-Maria Mahlke en Nora Bossong voor uit hun werk. Ik interview op deze bijeenkomst Inger-Maria Mahlke, die zal voorlezen uit haar roman Wie ihr wollt. De Frankfurter Allgemeine prees de 'precieze schildering' en de 'indrukwekkende scènes' in deze roman, die was genomineerd voor de Deutscher Buchpreis.