Thomas Mann - Betrachtungen eines Unpolitischen

Op het Duitse literaturkritik.de vind je mijn bespreking Der literarische Hindenburg, over het proefschrift van de Duitse germanist Sebastian Hansen.
Hansen beschrijft de politieke ontvangst van het werk van Thomas Mann gedurende de Eerste Wereldoorlog en in de Republiek van Weimar. Hij gaat in op het beeld van Thomas Mann onder politiek journalisten, medewerkers van ministeries en ambassadeurs in de periode 1914 tot 1933.

Het duistere dal

Op athenaeum.nl vind je mijn bespreking van de roman Het duistere dal (Das finstere Tal, vertaald door Goverdien Hauth-Grubben) van de Duitse schrijver Thomas Willmann.

Willman schrijft met een akelige precisie. Bijvoorbeeld als hij laat zien wat je voelt als er een kogel door je lijf gaat. Maar hij kan ook gevoelig schrijven over de liefde:

'Toen het meisje haar ouders haar liefde had opgebiecht, had haar moeder haar omarmd en stevig tegen zich aangedrukt, waarbij het hoofd van de moeder nu tegen de borst van het kind drukte, dat groter was geworden dan zij. En haar ogen waren vochtig geworden: door tranen van vreugde, zodat het meisje geloofde omdat het kind nu iemand had gevonden en het weldra zou meemaken wat haar ouders allang kenden - namelijk wat het betekende een mens aan je zijde te hebben die je hielp het zware te dragen, en die als een spiegel van je eigen geestdrift al het mooie voor je verdubbelde'.

Duitsland. Portret van een natie

In de Groene Amsterdammer van deze week vind je mijn bespreking van Duitsland. Portret van een natie van Neil MacGregor, directeur van het British Museum.

Waarom Duitsland?

Op vrijdagavond 7 oktober spreek ik samen met Sander van Walsum (oud-correspondent in Berlijn voor de Volkskrant), Karin Sommerer (Stedelijk Museum te Amsterdam) en Hanco Jürgens (Universiteit van Amsterdam) op de avond van de Duitsland-alumni in het Goethe-Institut in Amsterdam.

Herkomst

Op athenaeum.nl vind je mijn bespreking van het prozawerk Herkomst van Botho Strauß.
Hij schrijft met liefde over zijn vader, een farmaceut die eenzaam thuis experimenteerde, en nooit het medicijn vond waar hij naar zocht. De Nederlandse vertaling is van de hand van Gerrit Bussink en verschenen bij de Wereldbibliotheek in Amsterdam.
De foto van de schrijver hieronder is van de Duitse fotograaf Oliver Mark.

Goethe in Dachau

"Het begrip nationaliteit krijgt pas waarde, wanneer we het zien in Europees verband". Voor De Groene Amsterdammer schreef ik een artikel over het dagboek dat de Nederlandse communist Nico Rost bijhield in Dachau.

De staat van het Duitse essay

Afgelopen donderdag sprak ik op de Jan Hanlo-Essayavond over de staat van het Duitse essay. Vanuit Rüdiger Safranski's essay Schiller als Philosoph vertelde ik over de nauwe verwevenheid tussen kunst en politiek in Duitsland. Je vindt mijn voordracht op de site van de Groene Amsterdammer.

Vuurpijlen vangen

De negen verhalen in Karen Köhlers Vuurpijlen vangen (Wir haben Raketen geangelt, vertaald door Gerrit Bussink) vallen op door hun lichte toon en trefzekere details. De toon van de Duitse schrijfster is melancholisch en tegelijk vrolijk. Steeds gaat het om jonge vrouwen die zich erdoor heen slaan, na de dood van een geliefde of een jeugd waarin ze gepest en getreiterd zijn. 'Ze gaf me haar kaartje en nodigde me uit voor een bezoek. Daarna bedronken we ons met wodka en dikten de beschetenheid van de wereld net zo lang aan tot die instortte'.

Op athenaeum.nl vind je mijn bespreking van Vuurpijlen vangen.

Jan Hanlo Essay Avond

Op donderdag 18 juni staat in Pakhuis de Zwijger het essay centraal. De Jan Hanlo Essayprijzen worden uitgereikt, Marja Pruis houdt een lezing  over "het essay en ik" en er zijn drie korte lezingen over het essay in verschillende landen. Fouad Laroui spreekt over het essay in Frankrijk, Jan Postma over het essay in de VS en ik zal ingaan op het essay in Duitsland.

Walter Benjamin

In 1932, toen Hitler al een voet tussen de deur had, verliet de Joods-Duitse schrijver en filosoof Walter Benjamin (1892-1940) Duitsland. Zeven jaar lang schreef hij in exil aan minstens drie verschillende versies van zijn Kinderjaren in Berlijn rond 1900.

Mijn recensie van de nieuwe Nederlandse vertaling van Benjamins werk vind je op athenaeum.nl.

Een Odyssee van de twintigste eeuw

Ruim dertig jaar werkte de Italiaanse schrijver Stefano D'Arrigo aan zijn lijvige Siciliaanse roman Horcynus Orca. In Duitsland is de eerste vertaling ter wereld verschenen - en lovend ontvangen. D'Arrigo is een schrijver met een lange adem, die stilistisch buitengewoon begaafd is en een eigen, magische wereld schept. De thuiskomst na een verre reis, mooie vrouwen, fabeldieren - en vooral veel taalvondsen. Lees verder op athenaeum.nl.

De geest van Goethe

In Rekto - Verso. Tijdschrift voor cultuur en kritiek (april/mei 2015) vind je mijn beschouwing De geest van Goethe. "Er zijn slechts weinig mensen die pleiten voor de geest van Goethe. En toch is dit precies wat onze tijd goed zou doen: mensen die bedachtzaam lezen, die hun woorden wegen, die de wereld met een ruimdenkende blik tegemoet treden".

Günter Grass (1927-2015)

Afgelopen maandag overleed de Duitse schrijver Günter Grass.
Voor De Groene schreef ik een in memoriam.

Misschien Esther in De Groene

In De Groene Amsterdammer van deze week vind je mijn bespreking van Katja Petrowskaja's Misschien Esther.

Katja Petrowskaja - Misschien Esther

De schrijfster Katja Petrowskaja (Kiev, 1973) won in 2013 de Ingeborg Bachmann Preis voor haar verhaal Vielleicht Esther. Daarin beschrijft ze de lotgevallen van verschillende generaties van haar Russische familie.
"Een geschenk voor de literatuur", noemde de Frankfurter Allgemeine Zeitung haar boek.
"De Duitse literatuur heeft er een intelligente, flamboyante en zeer oorspronkelijke stem bij", schreef Die Zeit.

Op 23 februari interview ik Katja Petrowskaja bij het Goethe Institut in Amsterdam. De bijeenkomst wordt georganiseerd door het Goethe Institut en De Bezige Bij, die de Nederlandse vertaling van Vielleicht Esther uitgeeft. Meer informatie over de avond vind je hier.

Verlangen und Melancholie

Op athenaeum.nl vind je mijn bespreking van Verlangen und Melancholie, de laatste roman van de Duitse schrijver Bodo Kirchhoff.

Verlangen und Melancholie is met 444 bladzijdes een omvangrijke roman, van een schrijver die zijn eigen weg bewandelt, zich niets aantrekt van de trend om toch vooral compacte romans te schrijven. Een schrijver die de touwtjes stevig in handen houdt, ook al lijkt het verhaal naar alle kanten uit te waaieren. Ook voor de hoofdpersoon Hinrich, door wiens ogen je de gebeurtenissen ziet, lijkt de troost vooral in het vertellen zelf te liggen.

Duitse critici prezen de roman, net als zijn voorganger Die Liebe in großen Zügen (2012). 'Je raakt in de ban van een vertelkunst, die zijns gelijke zoekt in de Duitse literatuur van onze tijd,' schreef literatuurcriticus Hajo Steinert in Die literarische Welt.
Verlangen und Melancholie is een knappe, rijke roman.

De gehele bespreking kun je hier lezen.